Je wordt bedankt, Bin Laden
Een politieke geschiedenis van Nederland in Afghanistan
De meeste mensen kennen het vlindereffect wel: de metafoor om aan te geven dat de wapperende vleugels van een vlinder in Brazilië, maanden later een tornado in Texas zouden kunnen veroorzaken.
Het moment dat ik op de radio hoorde dat er twee vliegtuigen de Twin Towers invlogen, reed ik op de Westersingel in Rotterdam, de straat waar ik later zou gaan wonen, op weg mijn toenmalige vriendin naar een college te brengen in mijn oude, rode Opel Kadett. Mijn eerste reactie was toen: “Dit wordt oorlog.”
Bovenstaande is inmiddels ruim 20 jaar geleden. Dat van die oorlog(en) was een juiste voorspelling. Maar dat ik 20 jaar na die bewuste ‘nine-eleven’ een schrijver zou contracteren om zijn boek Je wordt bedankt, Bin Laden – 20 jaar Nederland in Afghanistan uit te geven, kon ik niet bevroeden. Het is het vlindereffect in optima forma.
Jorrit Kamminga
May I present to you: Jorrit Kamminga. Associate fellow verbonden aan Instituut Clingendael en directeur van RAIN Ethics, een mondiaal observatorium voor ethiek en beleid rondom kunstmatige intelligentie in de veiligheidssector.
Jorrit en ik kennen elkaar via The International Council on Security and Development (ICOS), een denktank die zich richtte op conflictgebieden zoals Afghanistan en Irak. Een onderdeel van ICOS was het ondersteunen van lokale media en (burger)journalisten. Jaren terug heb ik Jorrit geïnterviewd voor een stuk dat ik voor ICOS schreef en we zijn elkaar al die jaren blijven volgen.
Toen Jorrit mij benaderde met het manuscript en zijn ideeën voor de verdere uitwerking ervan, heb ik dan ook geen moment getwijfeld: dit is een belangrijk boek dat uitgegeven moet worden. Een document en relevant tot op de dag van vandaag. Toen het boek uitkwam, nu bijna 2 jaar geleden op 11 september 2021, waren er nog steeds Nederlandse militairen in Afghanistan gestationeerd.
11 september 2021
Te midden van alle hectiek, pogingen om Afghaanse vrienden en kennissen te helpen en alle mediaverzoeken aan Jorrit om “iets” te zeggen over de chaotische situatie in Afghanistan, is het een wonder dat het gelukt is: op 11 september 2021 kwam zijn debuut Je wordt bedankt, Bin Laden – 20 jaar Nederland in Afghanistan uit.
Dit boek is een politieke geschiedenis van Nederland in Afghanistan, zowel in de periode voor maar vooral na de aanslagen van september 2001. Het boek biedt een unieke, gedetailleerde analyse van het conflict, de politieke besluitvorming en de voortdurende spanning tussen de Haagse en Afghaanse werkelijkheid; van de reactie van het kabinet-Kok II op 9/11 tot de machtsovername door de Talibaan en de trieste evacuatie in 2021.
Je wordt bedankt, Bin Laden – 20 jaar Nederland in Afghanistan
Osama bin Laden en de aanslagen van 9/11 brachten Nederland in Afghanistan. Jorrit Kamminga – zelf inmiddels ruim 16 jaar aan het werk in Afghanistan – blikt terug op hoe het allemaal begon en wat het voorlopig heeft opgeleverd voor de Afghanen. Het is aan het eind van het boek de belangrijkste vraag na 20 jaar Nederland in Afghanistan: hebben wij Afghanistan veranderd of heeft dat land vooral onze eigen politiek beïnvloed?
Wat de eerste lezers over het boek zeggen
‘Een mooi, vaak persoonlijk verslag van de worsteling tussen de Afghaanse en Haagse werkelijkheid en waarom Afghanistan nooit ‘het Zwitserland aan de Hindu Kush’ is geworden. Verplichte kost voor politici.’ – Rob de Wijk, oprichter HCSS en hoogleraar internationale betrekkingen aan de universiteit Leiden
‘Met genadeloze precisie legt Kamminga de valse argumenten en glasharde leugens bloot die hebben geleid tot grootschalige vernietiging en onnodig verlies van mensenlevens.’ – Harry van Bommel, Tweede Kamerlid van 1998 tot 2017
‘Wie zich een oordeel wil vellen over de ontwikkelingen in Afghanistan, het falen van de politiek en de getrouwe inzet van militairen en ontwikkelingswerkers, doet er goed aan eerst dit boek te lezen.’ – Jan Pronk, voormalig minister voor Ontwikkelingssamenwerking
‘Knap hoe persoonlijke en analytische elementen samenkomen in dit zeer actuele boek.’ – Bert Koenders, voormalig minister voor Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking
‘Kamminga krijgt het voor elkaar om feiten en analyses te stapelen met de spanning van een vuurgevecht. Hij zuigt je zijn boek in zoals Nederland een missie ingezogen werd.’ – Niels Roelen, schrijver en veteraan
‘Diepgravend en persoonlijk, maar niet gelijkhebberig. Alleen daarom al mag dit boek bovenop de stapel Afghanistan-literatuur.’ – Christ Klep, militair historicus
Met een voorwoord van luitenant-generaal b.d. Mart de Kruif
Zelden zal een ver land zoveel aandacht hebben gekregen als Afghanistan. De enorme schok van de aanslagen op 9/11 bracht de Amerikaanse geest in onbalans en vereiste dadendrang. Nederland en bondgenoten sloten zich daarbij aan uit overtuiging, plichtsbesef of pragmatisme. 20 jaar lang werden de Afghanen geconfronteerd met de jacht op terroristen, wederopbouw en geweld. Ze werden ongewild schaakstukken op een groot politiek toneel. Het eindspel was verbluffend. De Talibaan startten in mei 2021 een militair offensief dat drie maanden later leidde tot de verovering van talloze steden, met als apotheose de val van Kaboel op 15 augustus 2021. De Talibaan waren weer aan de macht.
30.000 Nederlandse militairen en burgers hebben gediend in Afghanistan, al dan niet vergezeld door een myriade aan internationale organisaties en ngo’s, waarbij ook Nederlanders werkten. Velen hebben dit land leren kennen in beelden, geur, geluid en smaak. Het zijn duizenden verschillende ervaringen, maar altijd laten het land en de bevolking een onuitwisbare, diepe indruk achter. Zo ook op mij. Afghanistan is blijvend gebrand in alle zintuigen. Door de schoonheid van het landschap, de onbeschrijfelijke omvang en impact van de operaties, de trouw van de Afghanen en de vrijwel oneindige onderlinge kameraadschap. Het is daarom ook niet verwonderlijk dat de Nederlandse veteranen met een diepe triestheid de snelle opmars en machtsovername van de Talibaan volgden.
De impact van Afghanistan op zoveel Nederlanders verdient een terugblik. En die geeft Jorrit Kamminga. Het boek Je wordt bedankt, Bin Laden beschrijft de laatste 20 jaar in Afghanistan door de ogen van de auteur. Ogen die Afghanistan vrijwel al deze jaren van binnenuit hebben geobserveerd, van de hoofdstad Kaboel tot het platteland in Helmand en Kandahar. De duur en diepte van zijn aanraking met dit land leiden tot een unieke beschrijving van deze roerige jaren, waarbij de eigen ervaringen en veelzijdigheid van kennis strijden om de boventoon.
In de kern wordt alles wat er gebeurt in Afghanistan gevormd door vier lagen van werkelijkheid:
1. De waarneming van de gebeurtenis;
2. De ingewikkelde stammenstructuur die de gebeurtenis drijft, ver verwijderd van ons beeld van de transparante, democratische rechtsstaat;
3. De illegale opiumeconomie die op volle toeren doordraait en het conflict in stand houdt; en
4. De invloed van de buurlanden en regionale spelers met allerlei eigen belangen, die verdeeldheid en instabiliteit versterkt.
Die lagen beïnvloeden elkaar ook nog eens voortdurend, waardoor niets is wat het op het eerste gezicht lijkt. Voor ons westerlingen is dat moeilijk te bevatten, waardoor het aantrekkelijk wordt dingen simpel te houden. Daarmee sneuvelt de nuance vaak.
Jorrit Kamminga heeft deze valkuil ontweken. Met als treffende exponent de beschrijving van de toestand in Afghanistan door de metafoor met halfvolle en halflege glazen. Dat er na twintig jaar geen volle glazen zijn aan te wijzen, laat zien hoe langzaam ontwikkeling gaat en dat het land de komende jaren nog veel steun nodig zal hebben.
Daarnaast biedt hij ons een zeer gedegen en uniek overzicht van het Haagse politieke strijdtoneel. Het is een soort vijfde laag van werkelijkheid die op Afghanistan geprojecteerd wordt. Het boek biedt inzichten in de Haagse interne politieke dynamiek, maar laat ook zien dat ons parlement nauwelijks bezig was met grand strategy. Lange tijd keken de politiek en de media vooral door een rietje naar Uruzgan, als ondeugdelijke exponent voor het conglomeraat Afghanistan. Voor de 10.000 Nederlanders die buiten Uruzgan hebben gediend is dat een ontnuchterende observatie.
Het laatste deel van het boek is de brug naar de toekomst: hebben wij Afghanistan veranderd en een kans gegeven voor de toekomst, of heeft dit land ons veranderd? Zoals Afghanistan betaamt, is dit nog verhuld in de wolken van de Hindu Kush. De verantwoordelijkheid die Nederland militair nam in Afghanistan was in ieder geval groot en zorgde voor winst op militair-strategisch niveau: Nederland telde internationaal mee. Maar de prijs hiervoor was hoog. De allerhoogste prijs wordt momenteel echter nog steeds door de Afghanen zelf betaald: de machtsovername door de Talibaan is voor hen het zoveelste trieste hoofdstuk in ruim veertig jaar conflict.
Je wordt bedankt, Bin Laden is een uniek overzichtswerk, dat zeer compleet en gedegen is onderbouwd en met feiten gestaafd. In die zin is het ook goed te gebruiken voor de evaluaties die de komende tijd gaan plaatsvinden. Toch leest het niet als studieboek. Het is het persoonlijke verhaal van de schrijver die je iedere pagina in verwachting doet omslaan en mij confronteerde met vergeten herinneringen en adembenemende feiten, zonder exclusief de waarheid te claimen, iets wat de complexiteit van dit land recht aandoet.
Luitenant-generaal b.d. Mart de Kruif, voormalig commandant isaf Regional Command South.
Laag-Keppel, 11 september 2021
Het boek bestellen
We zijn toe aan de laatste exemplaren uit de eerste druk. En zijn van mening dat dit boek beschikbaar moet blijven. Tenminste tot de volgende update of als een geheel nieuw boek als follow-up. Tot die tijd kun je het boek nog bestellen via de lokale boekhandel, of door hieronder op de links en/of de cover te klikken.
Bestellen via bol.com doe je hier.
Direct bij Jalapeño Books bestellen doe je hier.
Taal: Nederlands
Pagina’s: 400
Afmetingen: 40x238x165 mm
Gewicht: 375 gram
Verschijningsdatum: 11 september 2021
Druk: 1
ISBN: 978-94-931370-2-8
NUR: 697
Tot slot
Speciaal voor het boek hebben wij kaarten van Afghanistan laten maken voor in de voor- en achterflap van het boek. Als kaartenliefhebber word ik elke keer bij het zien ervan weer blij. En trots.
De regio, ingezoomd:
En de regio, uitgezoomd.
Liever met iDeal betalen? Dat kan! Klik hier, subscribe en krijg automatisch het jaarabonnement met 17% korting en ontvang als eerste (exclusieve) content.
Eenmalig doneren kan hier of met een directe overboeking naar NL70 BUNQ 2076 5623 89 t.n.v. Tjeerds Brainfarts onder vermelding van je mailadres. (en natuurlijk krijg je dan ook - tijdelijk naar rato - toegang tot betaalde content)
En eenmalig doneren via Stripe kan ook. Dan kan hier. (en natuurlijk krijg je dan ook - tijdelijk naar rato - toegang tot betaalde content)