De Slag bij Smolensk
En hoe de doden van toen, opduiken in de oorlog van nu.
De Tweede Slag bij Smolensk, ook bekend als Operatie Suvorov, was een belangrijke militaire operatie die plaatsvond tijdens de zomer en herfstcampagne van 1943. Deze strategische aanvalsoperatie werd uitgevoerd door het Rode Leger als onderdeel van hun voortdurende inspanningen om de Duitse bezetting in de Sovjet-Unie terug te dringen.
Verlies van het Duitse Initiatief
Na de verwoestende Slag bij Koersk in juli 1943, waarin de Duitsers zware verliezen leden en het initiatief aan het oostfront verloren, was het Duitse leger niet langer in staat om offensieve operaties uit te voeren. Veel ervaren soldaten waren gesneuveld gedurende de twee jaar durende oorlog, waardoor het Duitse leger verzwakt was. Het Rode Leger daarentegen was vastbesloten om door te gaan met het bevrijden van bezet gebied en het verder verzwakken van de Duitse verdediging.
Operatie Suvorov en de Slag bij de Dnjepr
Het strategische offensief van het Rode Leger, dat bekend werd als Operatie Suvorov, omvatte meerdere operaties die gelijktijdig werden uitgevoerd met het Dnjepr-offensief. Het doel van Operatie Suvorov was om de Duitsers uit de omgeving van Smolensk en Brjansk te verdrijven, terwijl het Dnjepr-offensief gericht was op het oversteken van de Dnjepr-rivier in het zuiden.
De Slag bij Smolensk speelde een cruciale rol in het Dnjepr-offensief, omdat het Rode Leger de Duitse strijdkrachten dwong om hun reserves naar het noorden te verplaatsen. Hierdoor konden de Sovjets de Dnjepr-rivier oversteken en verder oprukken naar West-Rusland. Bovendien kon het Rode Leger tijdens de gevechten de Duitse strijdkrachten verdrijven van de belangrijkste route voor een aanval op Moskou vanuit het westen.
Operatie Suvorov bestond uit verschillende offensieve operaties, waaronder het Spas-Demensk offensief, het Doechovsjtsjina-Demidov offensief en het Smolensk-Roslavl offensief. Ondanks de hardnekkige Duitse verdediging wist het Rode Leger verschillende doorbraken te forceren en grote steden zoals Smolensk en Roslavl te bevrijden. Deze operaties waren echter niet zonder uitdagingen en de terreinwinst bleef bescheiden vanwege de hevige Duitse tegenstand.
Na het succes van Operatie Uranus aan het einde van 1942, waarbij Stalingrad werd bevrijd, was Stalin vastbesloten om de bevrijding van de Sovjetrepublieken voort te zetten. De Slag bij de Dnjepr en de Slag bij Smolensk waren beide onderdeel van dit grotere plan om zoveel mogelijk Sovjetgebied uit handen van de Duitse controle te halen.
Het gebied en de strijdende partijen
Het gebied waar de Slag bij Smolensk plaatsvond, was een enigszins golvende vlakte met ravijnen, bossen en moerassen die de militaire bewegingen bemoeilijkten. Er waren meerdere rivieren in het gebied, waaronder de Donets, Daugava, Dnjepr, Desna, Volost en Oegra. Deze rivieren waren niet breed of diep, maar de moerassige gebieden erlangs waren lastig te doorkruisen voor gemechaniseerde troepen. Het gebrek aan transportmogelijkheden in het gebied bemoeilijkte de opmars van de Sovjettroepen.
De strijdende partijen waren het Rode Leger en de Wehrmacht. Het Rode Leger zette verschillende legergroepen en luchtmachteenheden in tijdens de operaties, terwijl de Wehrmacht kon profiteren van hun uitgebreide netwerk van wegen en spoorwegen. Smolensk en Roslavl waren belangrijke logistieke centra voor de Duitsers, die snelle bevoorrading en versterkingen mogelijk maakten.
Het belang van de Slag bij Smolensk
De Slag bij Smolensk in 1943 had een grote impact op het verloop van de Tweede Wereldoorlog. Het succes van het Rode Leger bij het verdrijven van de Duitsers uit Smolensk en Roslavl gaf hen de mogelijkheid om plannen te maken voor de bevrijding van Wit-Rusland. Bovendien verzwakte de Slag bij Smolensk de Duitse verdediging en speelde het een cruciale rol in het Dnjepr-offensief.
Het heden
Dit gebied is wel vaker van strategisch belang gebleken. In 1812 werd er gestreden, toen door Napoleon. (en wat een vergissing was dat)
En op 6 juni van dit jaar werd de Nova Kachovka-dam opgeblazen, waardoor een aanzienlijke hoeveelheid water uit de Dnjepr de regio Cherson inliep.
Dit leidde niet alleen tot grootschalige overstromingen, maar ook tot de transformatie van het voormalige waterreservoir in een grote modderpoel. Naar nu blijkt zijn er in de modder talloze lijken ontdekt die vermoedelijk dateren uit de Tweede Wereldoorlog.
De Nova Kachovka-dam werd gebouwd in 1956. Door de bouw van de dam kwamen grote delen van het land onder water te staan, waaronder de moerassen waar veel dode Duitse soldaten waren achtergelaten. Het is aannemelijk dat er nog meer ongeïdentificeerde Duitse soldaten begraven liggen in de Dnjepr en de omgeving van de rivier en de doorgebroken dam.
Als blijkt dat het werkelijk om Duitse soldaten gaat, zullen deze (ooit) worden overgedragen aan de Duitse oorlogsgravencommissie. Deze commissie is verantwoordelijk voor het onderhoud en de verzorging van Duitse oorlogsgraven over de hele wereld. Vanwege de huidige gevechten rond de Dnjepr zal een eventuele overdracht van de dode soldaten waarschijnlijk moeten wachten tot er meer stabiliteit is in de regio.
En dat lijkt helaas nog wel even te duren.
Wist u dat in mijn laatste thriller ‘Evi’ Oekraïne een grote rol speelt?
Abonneren
Wil je meer van dit soort Brainfarts lezen? En denk je “ik gun die gozer wel een paar eurootjes zodat hij zijn schrijfsels blijft delen”. Dan kun je betalend lid worden en voorzie je mij van een beetje schrijvend bestaansrecht!
Subscribe, kies voor een maandabonnement, jaarabonnement (17% korting!) of sponsorship en ontvang als eerste (exclusieve) content.
Liever met iDeal betalen? Dat kan! Subscribe, krijg automatisch het jaarabonnement met 17% korting en ontvang als eerste (exclusieve) content.
Eenmalig doneren kan hier, via onderstaande button of met een directe overboeking naar NL70 BUNQ 2076 5623 89 t.n.v. Tjeerds Brainfarts onder vermelding van je mailadres. (en natuurlijk krijg je dan ook - tijdelijk naar rato - toegang tot betaalde content)
En eenmalig doneren via Stripe kan ook. Dan kan hier, of via onderstaande button. (en natuurlijk krijg je dan ook - tijdelijk naar rato - toegang tot betaalde content)
Mijn dank is groot en oneindig!
